انواع حساسیت پوستی و آشنایی با آن، به جهت اینکه هر فرد در زندگی خود حداقل یک بار دچار حساسیت پوستی می‌شود بسیار مورد اهمیت قرار گرفته است. پوست به عنوان بزرگترین اندام بدن، نقش محافظتی بسیار مهمی در برابر عوامل خارجی ایفا می‌کند. با این حال، گاهی اوقات این سد دفاعی طبیعی دچار برخی مشکلات مختلف می‌شود و واکنش‌های نامطلوب پوستی را به همراه می‌آورد که به آن حساسیت پوستی گفته می‌شود.
این واکنش‌های نامطلوب پوستی می‌توانند ناشی از عوامل مختلفی باشند. حساسیت‌های پوستی می‌توانند تاثیر قابل توجهی بر کیفیت زندگی افراد داشته باشند و باعث ناراحتی، درد، خارش و حتی کاهش میزان سطح اعتماد به نفس در افراد شوند. شما با مطالعه این مقاله، با انواع حساسیت پوستی و علائم آن آشنا خواهید شد.
بیشتر بخوانید : جوانسازی پوست با RF
حساسیت‌های پوستی: از کهیر تا اگزما
حساسیت‌های پوستی مانند اگزما و کهیر از شایع‌ترین بیماری‌های آلرژیک هستند که در ماه‌های سرد سال، پوست دچار قرمزی، پوسته‌ریزی، و خارش می‌شود. اگزما یک بیماری آلرژیک پوستی ارثی است که اغلب با آلرژی‌های غذایی، آسم، یا رینیت آلرژیک همراه می‌باشد. علائم اگزما شامل پوست قرمز خارش‌دار، پوست خشک، و التهاب پوستی است که دوره‌ای از بین می‌رود و دوباره عود می‌کند.
کهیر ضایعات قرمز، خارش‌دار و برآمده پوستی است که در اندازه و شکل متفاوت ظاهر می‌شوند. این ضایعات ناشی از آزاد شدن هیستامین و سایر عوامل از سلول‌های پایه است و معمولا به صورت چند عددی در نواحی مختلف بدن خود را نشان می‌دهند. این ضایعات در عرض 2 تا 48 ساعت ناپدید شده و دوباره در نواحی دیگر بروز می‌کنند.
علائم کهیر نیز شامل برآمدگی‌های قرمز شبیه نیش پشه، خارش، و ضایعاتی است که معمولا در کمتر از یک روز بزرگ می‌شوند. بسیاری از افراد در طول سال از این بیماری‌های آلرژیک پوستی رنج می‌برند؛ اما با درمان مناسب می‌توان از عودهای بعدی پیشگیری کرد.
انواع شایع حساسیت پوستی و راه‌های تشخیص آنها
شایع‌ترین انواع حساسیت پوستی، مواردی است که در بخش زیر قصد داریم به معرفی آن بپردازیم.
پسوریازیس
پسوریازیس یا بیماری پوستی صدف، یک اختلال خودایمنی است که باعث ایجاد لکه‌های پوستی خارش‌دار و غیرطبیعی در پوست افراد می‌شود. این لکه‌ها می‌توانند از نظر اندازه و شدت متفاوت باشند و در پوست‌های روشن قرمز یا صورتی رنگ و در پوست‌های تیره بنفش، خاکستری یا قهوه‌ای تیره دیده شوند.
درماتیت سبورئیک
درماتیت سبورئیک، بیشتر در نوزادان دیده می‌شود و به صورت لکه‌های چرب و پوسته‌دار بر روی پوست سر ظاهر می‌گردد. علائم این عارضه در بزرگسالان نیز ممکن است مشاهده شود و نشانه‌های آن در هر نقطه از بدن رخ دهد. این عارضه به شکل ایجاد پوست قرمز، متورم و چرب به همراه پوسته‌های سفید یا زرد خواهد بود. درمان عارضه درماتیت سبورئیک معمولا به شکل مصرف شامپوهای مخصوص و کرم‌های تجویز شده توسط پزشک است.
خال‌های پوستی
خال‌های پوستی، زائده‌هایی هستند که در اثر تجمع سلول‌های پوست ایجاد می‌شوند. اگرچه اکثراً خطرناک نیستند اما تغییرات در اندازه یا رنگ آنها باید توسط پزشک بررسی شود زیرا ممکن است نشانه‌ای از سرطان پوست باشد. ارزیابی سطح خال‌ها و بررسی شدت بروز آن باید توسط پزشک انجام گیرد تا از پیشرفت آن جلوگیری شود.
لوپوس
لوپوس، یک اختلال خودایمنی پیچیده است که باعث التهاب و درد در بخش‌های مختلف بدن می‌شود. علائم پوستی لوپوس به شکل لکه‌ها یا حلقه‌های قرمز، بثورات آفتاب‌سوختگی بر روی بینی و گونه‌ها و بثورات دایره‌ای بدون خارش یا درد دیده شده است. این علائم ممکن است همراه با سردرد، تب، خستگی و مشکلات مفصلی باشد. به طور کلی درمان لوپوس به صورت مصرف دارو است. لوپوس بیشتر در زنان و افراد با پوست تیره شایع‌تر می‌باشد و غالبا این دسته از افراد به لوپوس مبتلا می‌شوند.
علل مختلف حساسیت پوستی و عوامل تشدید کننده آن
یکی از موضوعات بسیار مهم در خصوص حساسیت پوستی، بررسی علل بروز این عارضه در بدن افراد است. بسیاری از این عوامل ممکن است باعث تشدید عوارض ابتلا به مشکلات پوستی شوند. از جمله دلایل مختلف بروز حساسیت پوستی به شرح زیر است:
- مصرف داروها: برخی داروها مانند آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، داروهای ضد تشنج و داروهای شیمی‌درمانی می‌توانند واکنش‌های آلرژیک پوستی مانند خارش، بثورات، تاول‌ها و حتی واکنش‌های شدیدتری مانند سندرم استیونس جانسون را ایجاد کنند.
- برخورد با مواد آلرژن‌زا: برخورد با موادی مانند گرده‌های گیاهان، گرد و غبار، مو و پرز حیوانات، آفت‌کش‌ها، فلزات سنگین و مواد شیمیایی می‌تواند در افراد حساس، واکنش‌های آلرژیک پوستی مانند کهیر، اگزما، درماتیت تماسی و حتی آنافیلاکسی را برانگیزد.
- بیماری‌های خودایمنی:در بیماری‌های خودایمنی مانند لوپوس، پسوریازیس، آرتریت روماتوئید و اسکلرودرمی، سیستم ایمنی بدن به اشتباه بافت‌های سالم را هدف قرار می‌دهد و باعث التهاب و واکنش‌های پوستی می‌شود.
- حساسیت‌های غذایی: برخی مواد غذایی مانند شیر، تخم‌مرغ، آجیل‌ها، ماهی، گندم و سویا می‌توانند در افراد حساس، واکنش‌های آلرژیک پوستی مانند کهیر، اگزما و حتی آنافیلاکسی را ایجاد کنند.
- عفونت‌ها:عفونت‌های ویروسی شامل آبله مرغان، اریتم عفونی، هرپس سیمپلکس و هپاتیت هستند. عفونت‌های باکتریایی به دسته‌های مختلف همچون سلولیت، ایمپتیگو و استرپتوکوکی تقسیم می‌شوند. عفونت‌های قارچی مانند کاندیدیازیس و درماتوفیتوز یا عفونت‌های انگلی مانند گال نیز می‌توانند با علائم پوستی همراه باشند.
- بیماری‌های زمینه‌ای: بیماری‌هایی مانند دیابت، نارسایی کلیوی، بیماری‌های کبدی، بیماری‌های خونی و سرطان‌ها، خطر ابتلا به حساسیت‌های پوستی را افزایش می‌دهند.
- عوامل محیطی: برخورد با مواد شیمیایی، رنگ‌ها، متریال‌های لباس مانند لاتکس، گیاهان سمی مانند پیچک سمی، آلودگی هوا و تغییرات ناگهانی دما و رطوبت، حساسیت‌های پوستی را ایجاد یا تشدید می‌کنند.
- شرایط پزشکی خاص: بیماری‌هایی مانند درماتیت استاز، بیماری آدیسون، درماتیت نگلکتا، درماتومیوزیت، عارضه نقرس، پورفیریا، بیماری کاوازاکی و ایکتیوز ولگاریس با علائم حساسیت پوستی همراه هستند.
علاوه بر این، عوامل دیگری مانند استرس، خستگی، رژیم غذایی نامناسب، سن، جنسیت و ژنتیک نیز می‌توانند در بروز یا تشدید حساسیت‌های پوستی نقش داشته باشند. شناسایی و درمان علت اصلی حساسیت پوستی بسیار مهم است و می‌تواند شامل اجتناب از عامل محرک، درمان عفونت‌ها، تغییر داروها، رژیم غذایی مناسب، استفاده از داروهای آنتی‌هیستامین، کورتیکواستروئیدها و درمان بیماری‌های زمینه‌ای باشد.
نگاه کلی به حساسیت پوستی
در این مقاله، به بررسی انواع حساسیت پوستی و عوامل موثر در بروز آن پرداختیم. همانطور که به آن اشاره شد، حساسیت‌های پوستی طیف گسترده‌ای از اختلالات را در بر می‌گیرند که می‌توانند علل، علائم و شدت متفاوتی داشته باشند. حتی اگزمای خفیف و لوپوس پیچیده یا سایر بیماری‌های ديگر نيز می‌توانند تأثیر قابل توجهی بر کیفیت زندگی افراد مبتلا داشته باشند.
درک انواع حساسیت‌های پوستی، علائم آنها، عوامل خطر و روش‌های درمانی، گام مهمی در جهت مدیریت صحیح درمانی و حتی پیشگیری از ابتلا به این اختلالات است. افراد مبتلا به حساسیت‌های پوستی، باید فرایند درمان خود را به صورت کاملا تخصصی طی کنند تا دوره بهبود آنها با موفقیت انجام شود. مراجعه به متخصصان مجرب و پزشکان با سابقه ازجمله نکاتی است که باید برای درمان مشکلات پوستی حتما به آن توجه صورت گیرد.